✅ Maak je selectie: beoordeel de gevonden informatie kritisch
Het is belangrijk dat de gevonden informatie correct en objectief is. De betrouwbaarheid van informatie kan je op verschillende manieren beoordelen.
De CRAAP-test
C | Currency (actualiteit) | De informatie is actueel. Hoe recent is de website waarop je de informatie hebt gevonden? Wanneer is de website het laatst geüpdatet? Is het actueel genoeg voor je onderwerp? Dat laatste hangt af per onderzoeksveld. Wetgeving kan bijvoorbeeld snel verouderen, maar historisch onderzoek kan lang betrouwbaar blijven. |
|---|---|---|
R | Relevance (relevantie) | De informatie is relevant. Is de informatie gerelateerd aan het onderwerp? Geeft de informatie een antwoord op je vraag? Voor wie is de informatie bedoeld? Is de informatie niet te moeilijk of te makkelijk? |
A | Authority (autoriteit) | De informatie komt van de juiste autoriteit. Wie is de auteur? Is de auteur een expert in het onderzoeksveld? Wie financiert de website waarop de informatie staat? Heeft de auteur een goede reputatie? |
A | Accuracy (accuraatheid) | De informatie is accuraat. Wordt de informatie ondersteund door feiten en bewijsmateriaal? Worden er bronnen vermeld? Is de informatie peer-reviewed? Kan de informatie worden bevestigd door eigen kennis of andere bronnen? Worden meningen als feiten voorgesteld? Vind je spellings-, grammatica- en/of typfouten in de tekst? |
P | Purpose (doel) | De informatie heeft het juiste doel. Wat is het doel van de bron? Informeren, entertainen, beïnvloeden, verkopen, ... Gaat het over feiten of meningen? Is er sprake van vooringenomenheid? Vind je persoonlijke, religieuze, ideologische, politieke, ... vooroordelen terug in de tekst? |
Fake news?
Daarnaast check je best of het niet over fake news gaat. Enkele manieren om fake news te ontdekken is om te letten op volgende zaken:
- Check de bron: kijk verder dan het artikel zelf en klik even rond op de website. Bekijk onder andere de missie en contactgegevens van de site.
- Lees verder: baseer je niet enkel op de titel en inleiding van een artikel, want die kunnen soms misleiden zijn. Wat is het hele verhaal?
- Check de auteur: zoek de auteur op. Is hij geloofwaardig? Is hij echt? Heeft hij de juiste expertise?
- Gebruikte bronnen: klik op de links die naar de gebruikte bronnen leiden. Bepaal of de informatie het verhaal ondersteunt.
- Check de datum: is het nieuws nog relevant?
- Is het een grap: op het internet worden vaak satirische artikels geplaatst. Onderzoek de website en auteur.
- Check vooroordelen: denk na of je eigen overtuigingen en meningen invloed hebben op je oordeel.
- Vraag de experts: ben je niet zeker? Vraag een bibliotheekmedewerker of docent om te fact-checken, of bezoek een fact-checking website.
Een wetenschappelijk artikel herkennen
Een wetenschappelijk artikel wordt steeds op dezelfde manier opgebouwd. Zo weet je steeds waar je de informatie kan vinden die je zoekt en kan je makkelijk nagaan of het artikel betrouwbaar is.
1. De hoofding
In de hoofding van het artikel vind je informatie terug over het tijdschrift waarin het artikel gepubliceerd is, de titel, auteur(s) en de onderzoeksinstelling(en). Daaronder vind je de abstract, die een korte samenvatting is van het artikel. Daarna volgt de inleiding, waarin het onderzoek wordt toegelicht en de probleemstelling wordt geformuleerd. De methodologie beschrijft dan hoe de onderzoeker de data verzameld heeft, zodat andere onderzoekers het onderzoek kunnen herhalen. Hier kan je nalezen of het onderzoek op een betrouwbare manier is uitgevoerd.
2. Bespreking van de resultaten
Vervolgens bespreekt de onderzoeker de resultaten in de discussie van het artikel. Hier worden de resultaten geïnterpreteerd en verklaard. Ook besluiten kunnen in dit deel al weergegeven worden, maar worden voornamelijk voorgesteld in de conclusie. Daar vind je de belangrijkste bevindingen van het onderzoek.
3. De bronnenlijst
Tenslotte heb je de literatuurlijst of bronnenlijst, waar je alle bronnen kan vinden die voor het schrijven van het artikel werden geraadpleegd. Dit onderdeel is handig om na te gaan of de onderzoeker zelf betrouwbare bronnen gebruikt heeft en kan je ook gebruiken om zelf nieuwe bronnen te vinden voor je eigen onderzoek.
AI-tools en -toepassingen
Er bestaan verschillende AI-tools die je kunnen helpen met het analyseren van literatuur. Bij Elicit, de AI-tool die onderzoeksrapporten genereert, kan je chatten met de tool en vragen stellen over de inhoud van het rapport.
ChatPDF is een andere tool waarbij je documenten kan uploaden en op die manier alinea’s kan laten uitleggen, samenvatten of herschrijven op een begrijpbare manier. De tool werkt voor zowel Nederlands- als Engelstalige artikels.
Tenslotte is er ook Notebook LM, een tool van Google. Ook hier kan je bestanden en teksten uploaden en chatten met het programma over de inhoud van de documenten. Bij het uploaden van meerdere documenten kan je zelfs vragen verbanden te leggen tussen de verschillende teksten en leer je hoe ze in verband staan met elkaar. Ook hier kan je zowel Nederlands- als Engelstalige artikels uploaden.