❓Formuleer je zoekvraag: wat zoek je?
Deze stap van je onderzoek is misschien wel de belangrijkste. Je probeert te bepalen wat je precies te weten wilt komen. Hoe beter je weet wat je zoekt, hoe kleiner de kans dat je verdwaalt in het enorme aanbod aan informatie die er online en in bibliotheken te vinden is. Als je vertrekt vanuit een centrale vraag, bespaar je veel tijd en kom je tot meer betrouwbare resultaten. Is je vraag complex of bestaat hij uit meerdere lagen, dan splits je die best op in deelvragen. In deze fase ontdek je hoe je tot goede onderzoeksvragen komt.
Je leert:
- welke stappen je kan zetten om je opdracht te verduidelijken.
- hoe je je kan oriënteren op je onderwerp.
- wat de kenmerken zijn van een goede zoekvraag.
Het onderwerp afbakenen
Voordat je op zoek gaat naar informatie moet je weten waar je precies naar zoekt. Zo voorkom je dat je doelloos op het internet scrolt zonder te weten welke bronnen geschikt zijn voor jou.
💬 Open vraag
Je zoekvraag moet een open vraag zijn. Je zoekvraag kan geen gesloten vraag zijn waarop alleen “ja” of “nee” het antwoord is.
🧩 Onderwerp, proces en doelgroep
Het is belangrijk dat er een onderwerp, proces en doelgroep in verwerkt is.
- Onderwerp bv. BookTok
- Proces bv. leesgedrag
- Doelgroep: wie is de doelgroep van mijn werk? Bv. Vlaamse jongeren van 12 tot 18 jaar
🏳️ Neutraliteit
Zorg ervoor dat je zoekvraag onbevooroordeeld is. Je stelt je neutraal op tegenover het onderwerp, zonder een eigen mening of visie in je zoekvraag te verwerken.
De SMART-methode
Een manier om tot een goede zoekvraag te komen is door gebruik te maken van de SMART-methode.
S | Specifiek | Maak duidelijk wat het resultaat van je onderzoek moet zijn. Ook de begrippen in de vraag moeten helder zijn. Met een vage vraag kun je te veel kanten op. |
|---|---|---|
M | Meetbaar | Geef zo concreet mogelijk aan hoe achteraf kan worden bepaald of het doel is behaald, bv. in termen van kwantiteit en kwaliteit. |
A | Acceptabel | Is er bij de opdrachtgever voldoende draagvlak en heb je de beschikking over de juiste middelen? |
R | Realistisch | Wees ambitieus, maar zorg er wel voor dat het doel haalbaar is en de plannen uitvoerbaar. |
T | Tijdsgebonden | Je hebt een begin- en een eindpunt, binnen deze beschikbare tijd moet het mogelijk zijn om een antwoord op de vraag te kunnen vinden. |
Hoofd- en deelvragen
Je zoekvraag kan één zoekvraag zijn of een zoekvraag (hoofdvraag) die is onderverdeeld in deelvragen.
Bijvoorbeeld, een mogelijke zoekvraag bij het onderwerp over Booktok zou dan ook kunnen zijn: "Op welke manier beïnvloedt TikTok, en specifiek de ‘BookTok’-gemeenschap, het leesgedrag en de leesvoorkeuren van jongeren (12-18 jaar) in Vlaanderen sinds 2020?"
AI-tools en -toepassingen
Tools zoals ChatGPT en Copilot kunnen op verschillende manieren ingezet worden om tot een goede zoekvraag te komen. Ze kunnen je helpen brainstormen over een onderwerp, dat onderwerp verfijnen tot een zoekvraag of helpen om tot een betere formulering te komen. Ook kunnen AI-tools helpen met het identificeren van belangrijke concepten of termen binnen het onderzoeksgebied, of een zoekvraag onderverdelen in deelvragen.